Wil je meer rust en helderheid? Focus bij het waarnemen helpt

Een poosje geleden reed ik mijn dochter naar een afspraak. Wij wonen “op het platteland” waardoor we regelmatig vanuit de auto vogels kunnen spotten: reiger, kievit, gans, grutto en meer. We reden langs een stukje land dat net gemaaid was en ik zeg achteloos tegen mijn dochter “kijk een ooievaar”. Waarop zij zegt “het zijn er drie mem”, die opmerking triggerde me. We remden af en begonnen samen te tellen… 15 ooievaars op een kluitje. Dat was voor ons een nieuw record. Zoveel steltlopers hadden we nog niet eerder bij elkaar gezien!

Later vroeg ik mij af hoe vaak we “automatisch iets waarnemen”. Ik dacht 1 ooievaar te zien, dochter zag er 3…. Toen we stil gingen staan ontdekten we een vijfvoud. Je zou best kunnen zeggen dat wij in rust, de onrust waargenomen hebben. We zagen pas hoeveel ooievaars er werkelijk liepen toen we stilstonden en tijd namen om goed te kijken. Er was veel meer “onrust” dan wij dachten… Hoe vaak komt dit voor in het werkelijke leven? Dat je gewoon iets aanneemt, uit gewoonte, terwijl er in werkelijkheid veel meer waar te nemen is? En wat doet dit met jouw beeld van de wereld? In dit blog vertellen we je hoe je door focus aan te brengen in je waarneming, je meer rust zult ervaren en een betere, objectieve blik krijgt.

Het is een hele kunst om de hele dag door bewust waar te nemen. De hele dag alles wat je ziet bewust waarnemen, dat lukt niemand. Je wordt er allereerst ontzettend moe van waardoor je dingen toch niet gaat zien. En door je de hele dag te focussen mis je andere, belangrijke zaken. Denk maar aan het verkeer om je heen. Als je in een auto rijdt of fietst let je onwillekeurig op meerdere dingen om zo overzicht te houden en op tijd te kunnen remmen, een bocht te maken etc. In zo’n situatie is het prima om overzicht te houden en niet te fanatiek op een enkel ding te focussen. Maar juist focus brengt rust… En rust, dat is waar veel mensen tegenwoordig een spreekwoordelijke moord voor doen.

Waarnemen kun je onderverdelen in twee dingen: observeren en interpreteren

Door observeren ga je met hulp van jouw zintuigen daadwerkelijk zien en bemerken wat je waarneemt en kun je dit benoemen. Observeren is alles wat je ziet, hoort of voelt via je zintuigen. Je kunt bijvoorbeeld waarnemen dat iemand hangende mondhoeken heeft, of je ziet een fiere, trotse lichaamshouding.

Je interpreteert iets als je bijvoorbeeld zegt: “jij bent een geluksvogel”. Deze uitspraak kunnen we ook “gedachtenlezen” noemen. Want dat is wat je eigenlijk je doet. Je denkt te weten dat die ander een geluksvogel is… maar is die persoon wel echt gelukkig? Dat heb jij bedacht en het niet geverifieerd. Interpreteren is een “etiketje plakken” op iemand zonder te weten of het klopt. Misschien plak je wel een mayonaise-etiket op een tube ketchup…

Wij filteren onze waarneming (observatie dus objectief) tot een gedachte (interpretatie dus subjectief)

De eerste stap om goed te worden in observeren: verzamel feitelijke informatie
We verzamelen de hele dag door informatie. Dat doen we onder andere door vragen te stellen, maar ook door onze zintuigen te trainen. Zo halen we informatie naar de oppervlakte. Dat is handig, want met informatie kun je problemen oplossen en beperkingen vanuit een ander perspectief bekijken.

Als je beter gebruik maakt van jouw zintuigen, ga je dingen zien die je eerst niet zag en je gaat dingen zien waarvan je eerst niet wist dat je ze zag. Je leert tussen de regels door te lezen.

Je wordt beter in observeren als je oefent in zintuigelijke scherpzinnigheid. Dit doen we door waarneming- of observatie oefeningen. We noemen een voorbeeld. Het is makkelijker om te communiceren als je beter ziet wat je ziet, beter hoort wat je hoort en beter voelt wat je voelt. Je merkt dan op dat het bijna onmogelijk is om in afdwalende gedachten te stranden of eindeloos opties te gaan bedenken over wat je gaat zeggen en hoe.

Wat zijn de effecten van deze waarneming- of observatie-oefeningen?
Je zult automatisch in ‘het nu’ terechtkomen. Je kunt immers alleen maar nu ruiken, nu horen of nu zien? Je kunt niet gister ruiken ?

Door observatie kom je in het huidige moment, je merkt de wereld op zoals deze is. Dat is bewustwording. Zo leer je dat de eigenschappen van alles wat je ziet en hoort waarneembaar zijn zonder oordeel. Door geen oordeel te hebben maar puur te observeren zul je meer rust en helderheid ervaren.

De volgende oefening kun je gemakkelijk thuis in je eentje doen of met iemand anders. Je kunt de oefening inzetten als kleine pauze gedurende de dag. Zo geef je hoofd even rust en oefen je gelijktijdig je zintuigelijke scherpzinnigheid. De oefening is een mix van Mindfulness en NLP.

Waarnemingsoefening – leren observeren

Stap 1
Zoek met je ogen 3 verschillende voorwerpen. Kijk vanaf de plek waar je nu bent naar 3 voorwerpen en benoem deze. Let op: kies voor voorwerpen die ver uit elkaar liggen. Minimaal 1.5 meter afstand, dat is een herkenbare afstand in deze Covid tijden.

Stap 2
Je gaat nu met je aandacht een voor een naar de objecten. Vervolgens ga je secuur waarnemen:

Stap 3
Kijk nu nog eens goed rond en neem drie objecten waar die dezelfde kleur hebben.

Door deze oefening ervaar je hoe het is om je bewustzijn te bundelen. Deze gebundelde of gefocuste aandacht kun je inzetten om vanuit rust en zonder oordeel je te richten op jouw doel. Je zult meer helderheid en een meer objectieve beeldvorming krijgen door deze oefening regelmatig te herhalen.